Η στάση του Αγίου Αντωνίου έναντι των αιρετικών

Συντάκτης άρθρου:  Μαρία  Νικολαΐδου.

O Aντώνιος δε συμφώνησε ποτέ με τους σχισματικούς Μελιτιανούς, καθότι γνώριζε από την αρχή την πονηρία και την αποστασία τους. Αλλά και με τους Μανιχαίους και άλλους αιρετικούς δεν είχε ποτέ καμία φιλική συζήτηση, η μόνη επαφή που είχε μαζί τους ήταν για να τους νουθετήσει και να τους οδηγήσει προς την ευσέβεια.  Πίστευε και δίδασκε ότι η φιλία και η συναναστροφή μαζί τους είναι βλαβερή και μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια της ψυχής. Σιχαινόταν  την αίρεση των Αρειανών και  ζητούσε από όλους ούτε να τους πλησιάζουν ούτε να δέχονται την κακή τους πίστη. Πολεμάει έντονα την αίρεση.

Το 338 μ.Χ. ενώ ο Αντώνιος βρίσκεται σε βαθιά γεράματα, η ορθοδοξία ζητάει τη βοήθεια του. Η αίρεση του Αρείου, απειλούσε εσωτερικά την Εκκλησία καθώς είχε την υποστήριξη αυτοκρατόρων, ηγεμόνων, πατριαρχών και επισκόπων. Οι Αρειανοί ταράζουν τη γαλήνη της Εκκλησίας και προσπαθούν να παραποιήσουν τη πίστη. Ο Άρειος και οι οπαδοί του τόνιζαν οτι ο Ιησούς ήταν δημιούργημα και όχι υπόσταση του Θεού.

Ο «Βίος του Αντωνίου» περιγράφει τη στάση του έναντι των Αρειανών.

Όταν οι Αρειανοί ισχυρίστηκαν ψευδώς ότι οι γνώμες του Αντωνίου ήταν ίδιες με τις δικές τους, δυσαρεστήθηκε πολύ και στράφηκε εναντίον τους. Οι παρακλήσεις των επισκόπων και των μοναχών να πάρει μέρος σ΄ αυτή τη μάχη κατά του Αρειανισμού τον ξεσηκώνουν. Κατεβαίνει λοιπόν για δεύτερη φορά τότε από το βουνό ο Άγιος και προχωράει, προς την Αλεξάνδρεια, της οποίας ο ορθόδοξος επίσκοπος και πατριάρχης, ο Μ. Αθανάσιος, βρισκόταν υπό συνεχή διωγμό και διαδοχικές εξορίες και το ορθόδοξο ποίμνιο υπό την διαποίμανση Αρειανών αιρετικών, εκεί  ο Αντώνιος παλεύει για την επιστροφή του Αθανασίου από την εξορία.

Ο Μ. Αντώνιος, σύμφωνα με το «Βίο» του, ήταν πολύ θαυμαστός και ευσεβής  στα θέματα της πίστεως Στην Αλεξάνδρεια τον κοιτάζουν όλοι με θαυμασμό. Είναι για όλους μια προσωπικότητα ισχυρή με ατσάλινη πίστη. Αν και αγράμματος, τα λόγια του ακούγονται σαν κεραυνός. Οι σκέψεις του αστράφτουν από καθαρότητα και αγιότητα. Με το κύρος και το σεβασμό που προκαλεί η ασκητική του μορφή, προσφέρει μεγάλες υπηρεσίες στον αγώνα της Εκκλησίας κατά των Αρειανών.

Γι’ αυτό έλεγε ο Μ. Αθανάσιος:

» Όση ωφέλεια φέρνει ο Αντώνιος, με μια μόνο επίσκεψη στην Αλεξάνδρεια, δε τη φέρνουμε εμείς με εργασία σε ένα χρόνο».

Όταν τον επισκέφθηκαν κάποτε κάτι φανατικοί Αρειανοί, αφού συζήτησε μαζί τους και κατάλαβε πως είναι ασεβείς, τους έδιωξε από το όρος που ασκήτευε, λέγοντας ότι τα λόγια τους είναι χειρότερα και από το δηλητήριο των φιδιών. [1] Κατά την επίσκεψη του στην Αλεξάνδρεια, αναθεματίζει  τους Αρειανούς και την αίρεση τους την οποία μάλιστα ονομάζει » πρόδρομον του Αντιχρίστου».

Διδάσκει προς το λαό της Αλεξάνδρειας την ομοουσιότητα Υιού και Πατρός αντικρούωντας την διδασκαλία των Αρειανών, σύμφωνα με την οποία ο Υιός και Λόγος του Θεού και Πατρός είναι κτίσμα. Διδάσκει στους ανθρώπους ότι ο Υιός του Θεού δεν ήταν ένα δημιούργημα, ούτε είχε έρθει στην ύπαρξη από την ανυπαρξία, αλλά ότι αυτός ήταν ο Αιώνιος Λόγος και η Σοφία της Ουσίας του Πατρός. Και γι’ αυτό είναι ασέβεια να λέμε, ήταν μια εποχή που αυτός δεν υπήρχε, γιατί ο Λόγος συνυπήρχε πάντοτε με τον Πατέρα. Γι’ αυτό έλεγε να μην έχετε επαφή με τους ασεβέστατους Αρειανούς. Γιατί δεν υπάρχει κοινωνία ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι (Β΄ Κορινθίους 6:14).   Προχωρά επίσης σε μία σύκριση Αρειανών και Εθνικών αφού σύμφωνα με τον Αντώνιο, όταν αυτοί λένε ότι ο Υιός του Πατρός, ο Λόγος του Θεού, είναι ένα δημιούργημα, δεν διαφέρουν καθόλου από τους ειδωλολάτρες, αφού αυτοί λατρεύουν περισσότερο αυτό που δημιουργήθηκε παρά το Δημιουργό Θεό, τον Κύριο των πάντων.

Μόλις καταλαβαίνει, ότι είχε τελειώσει η αποστολή του, αφήνει την Αλεξάνδρεια και γυρίζει στην έρημο για τη συνέχεια του ασκητικού του αγώνα. Στο δρόμο ο κόσμος του δείχνει την αγάπη του, τρέχει να τον δεί, πλούσιοι και φτωχοί του φιλάνε με σεβασμό το χέρι , άρρωστοι τον παρακαλάνε να προσευχηθεί γι’ αυτούς και τον τιμούν στην αποχώρηση του. Ο Άγιος προχωρεί με ταπεινοφροσύνη στο δρόμο της ασκήσεως του. Ευχαριστεί και δοξάζει το Θεό για την ακλόνητη πίστη των χριστιανών προς Αυτόν.

Βιβλιογραφία

1. Παναγιώτης Υφαντής «Απλά τη φράσει» Ο βίος του οσίου Αντωνίου υπό Αθανασίου Αλεξανδρείας σε δημώδη μετάφραση του 17ου αιώνα. Εκδόσεις Αρμός, 2013, σελ. 160-162

2. Γεώργιος Φλωρόφσκυ «Οι Βυζαντινοί Ασκητικοί και Πνευματικοί Πατέρες».Μετάφραση Παναγιώτη Κ.Πάλλη. Εκδόσεις Πουρναρά. Θεσσαλονίκη 1992, σελ. 166-189.

Συντάκτης άρθρου: Μαρία Nικολαΐδου (Μεταπτυχιακή φοιτήτρια δογματικής και συμβολικής θεολογίας)

ΠΗΓΗ